Na afloop van de ledenvergadering stroomden overige omwonenden en geïnteresseerden binnen voor het politiek debat. De opkomst was rond de 80 aanwezigen. Dit BBD-debat, dat elke vier jaar voorafgaand aan de gemeenteraadsverkiezingen plaatsvindt, heeft als doel om (hyper)lokale vraagstukken op de agenda te zetten en bewoners te helpen bij het maken van een weloverwogen keuze. In de tussenliggende jaren wordt dit debat gebruikt om terug te blikken op wat politieke partijen hebben bereikt en vooruit te kijken naar hun plannen.

Voor dit debat, gehouden in de sfeervolle Sanatorium Boskapel, waren alle politieke partijen uit Zeist vertegenwoordigd. Aanwezig waren: Hanny Roelofsen (Seyst.nu), Wilma Breddels (PvdA), Gerard van Vliet (GroenLinks), Jan Bredius (NZC), Annet Ploeg-Bos (CU/SGP), Alexander Pieters (VVD), Jeroen van den Heuvel (D66), Vincent van Voorden (CDA) en David Tompot (SP).

Het debat werd geleid door het energieke BBD-duo Paul (voorzitter) & Hildebrand (oud-voorzitter), die een reeks uitdagende stellingen hadden voorbereid. De onderwerpen varieerden van burgerparticipatie tot lokale infrastructuur en duurzaamheidskwesties. Dit waren de stellingen:

1. Heeft Zeist meer behoefte aan burgerparticipatie, zoals een burgerpanel of burgerberaad?
2. Nu de gemeente Zeist vanwege bezuinigingen uit Den Haag minder geld uit het gemeentefonds ontvangt, mag de OZB in Zeist wel wat omhoog.
3. Het Sanatoriumterrein is geschikt voor een TBS-kliniek.
4. In de Dichterswijk, Patijnpark en Parmetiersland is behoefte aan een nieuwe school door de extra woningen die daar worden gebouwd.
5. De gemeente moet regie voeren op maatschappelijke wensen uit de wijk, ook als dit een privaat initiatief betreft.
6. De Panweg moet een 50 km/uur-weg blijven om sluipverkeer in Dichterswijk, Patijnpark en Parmetiersland te voorkomen.
7. Het Kunstenhuis moet blijven als sociale ontmoetingsplek.
8. Bij de herbestemming van Veldheim moet de gemeente de regie pakken.
9. Op de Laan van Eikenstein moet, na de realisatie van het Eikenstein-terrein, een knip komen voor autoverkeer.
10. Het verduurzamen van woningen in onze wijk is geen taak voor de gemeente.

De discussie werd levendig, met uiteenlopende visies en een actieve zaal. We hebben niet alle stellingen volledig meegeschreven. Daarvoor was het te veel en te levendig. Een aantal stellingen lichten we hieronder uit. Woorden zijn zo letterlijk mogelijk geprobeerd te vangen, maar dit zal niet altijd 100% zijn. We waarderen het sowieso dat alle partijen zo vrij en open meededen!

Stelling 3: Het Sanatoriumterrein is geschikt voor een TBS-kliniek

Zoals bekend moet Fivoor voor 1 januari 2027 de WA Hoeve in Den Dolder verlaten. Een van de namen die wel eens voorbij komt is Altrecht locatie Sanatorium Zeist als nieuwe bestemming. (Let wel; dit debat was nog voor de vreselijke moord op 4 januari j.l.). Deze stelling zorgde voor veel discussie en bracht uiteenlopende perspectieven naar voren. David Tompot van de SP stelde dat het Sanatoriumterrein een ongeschikte locatie is vanwege de nabijheid van gezinnen met kinderen in de wijk. Hij benadrukte dat zelfs met extra hekken het gevoel van veiligheid en toegankelijkheid (wandelen) voor buurtbewoners niet gewaarborgd blijft. Wilma Breddels van de PvdA nuanceerde dat Fivoor, de huidige gebruiker van de WA Hoeve, geen TBS-kliniek is. Ze sprak haar begrip uit voor de zorgen van omwonenden, vooral omdat het huidige gebouw – de ‘bunker’ – weinig vertrouwen wekt. Toch benadrukte ze dat het hier om mensen met zware psychische problemen gaat die zorg nodig hebben, en dat een eventuele nieuwe locatie geen bunkerachtige uitstraling hoeft te krijgen.

GroenLinks gaf aan dat mensen behandeld moeten worden, maar plaatste kanttekeningen bij de geschiktheid van locaties nabij woonwijken. Hoewel niet volledig tegen (“ik zeg niet nee, het is 100% lastig”), gaf Gerard van Vliet aan dat ze streven naar andere opties buiten woongebieden. Jan Bredius van Nieuw Democratisch Zeist (NDZ) was echter duidelijk: “Onze tour of duty zit erop.” en we zijn nu al zo Zorg Valley. Hij pleitte ervoor dat andere gemeenten nu hun verantwoordelijkheid nemen. VVD-raadslid Alexander Pieters stelde dat het niet voor niets is dat de WA Hoeve wordt gesloten en benadrukte dat dit terrein evenmin geschikt is.

Vanuit de zaal bracht omwonende Ruud een vraag in over de gemeentelijke zorgvisie en hoe deze zich verhoudt tot de plannen. Jan Bredius gaf aan hier niet mee bekend te zijn, terwijl Alexander Pieters bevestigde dat er gewerkt wordt aan een zorgvisie. De wethouder, Wouter Catsburg (CU), voegde toe dat het college hier momenteel niets over kan zeggen en dat Altrecht zelf eventueel een gebiedsvisie mag maken. Paul van de BBD sloot dit stuk met enige af met tevredenheid over het feit dat er eindelijk een zorgvisie komt (maar al wel heel lang duurt).

Nabrander: Deze stelling maakte vooral duidelijk dat er brede weerstand is tegen de komst van forensische psychiatrie in Zeist. Hoewel de meeste partijen tegen waren, nuanceerde Wilma Breddels dat het belangrijk blijft om zorg beschikbaar te houden. Toch heerste de stemming dat de locatie ongeschikt is, met name vanwege de nabijheid van een kinderrijke wijk en de wandellocatie Sanatoriumbos.

---

Stelling 4: In ons gebied is behoefte aan een nieuwe school

Deze stelling riep gemengde reacties op en gaf inzicht in de verschillende perspectieven op onderwijsvoorzieningen in Zeist. De VVD vindt dat de teruglopende aantallen leerlingen inmiddels een nieuwe school overbodig maken. Seyst.nu bracht de wens naar voren dat 50% van de leerlingen in eerste instantie uit Zeist zelf moet komen, een punt dat lijkt te reflecteren op de wens om nieuwe voorzieningen lokaal te benutten.

Vanuit de zaal kwamen vragen over het gebruik van bestaande locaties, zoals het oude Triodos-pand aan de Utrechtseweg. Tom van de SP legde uit dat het pand nog steeds leegstaat, hoewel er plannen in ontwikkeling zijn. Bas, een buurtbewoner, stelde dat het pand een gemiste kans is, gezien de privaatrechtelijke status en het feit dat het te huur staat. GroenLinks benadrukte dat de gemeente een actievere rol zou moeten spelen op de grondmarkt om dit soort kwesties aan te pakken.

Nabrander: De discussie rondom deze stelling bracht een duidelijke behoefte naar voren: niet alleen aan nieuwe scholen, maar ook aan een heldere visie op wat voor voorzieningen een wijk nodig heeft. De suggestie om een kaart te maken die inzicht biedt in de spreiding van scholen en voorzieningen resoneerde. En ook meer eisen stellen als gemeente, bijvoorbeeld: Als nieuw project een plint heeft, dan huisarts in dit geval. Alexander Pieters (VVD) gaf aan vaker collectief uit te nodigen, zoals bij Tollenslaan en Jan Bredius (NDZ) voegde hier aan toe: Visie kan ook zijn burgers meer te bevragen. Het is 33 raadsleden vs 67.000 inwoners.

---

Stelling 6: De Panweg moet een 50km-weg blijven om sluipverkeer in de wijk zelf te voorkomen

De gemeente speelt met het idee om veel meer wegen binnen en rondom Zeist in snelheid te verlagen. Dit is mogelijk veiliger, maar zorgt er tegelijk voor dat verkeer alle (sluip)routes gaat nemen. De veiligheid en functie van de Panweg leverden uiteenlopende standpunten op. GroenLinks pleitte voor een snelheidsverlaging naar 30 km/u om de verkeersveiligheid te verbeteren, terwijl Jan Bredius van NDZ benadrukte dat participatie van burgers cruciaal is bij het nemen van zulke beslissingen. Hildebrand van de BBD verwees naar het verkeerslichtdrama bij de Scharweijdelaan als voorbeeld van hoe participatie beter kan. De CDA stelde dat een referendum of andere participatievormen zoals een burgerberaad wellicht passend zijn voor dit vraagstuk. Alexander Pieters van de VVD plaatste vraagtekens bij de praktische uitvoerbaarheid van zulke initiatieven.

Vanuit de zaal kwam de vraag of bij een herinrichting van de Panweg ook het openbaar vervoer meegenomen wordt, zoals de busroutes en de onhandig en onveilig gelegen bushalte bij de Johan van Oldebarneveldtlaan. Het CDA antwoordde dat dit vanzelfsprekend een overweging is, maar benadrukte dat een grootschalige herinrichting voorlopig nog niet aan de orde is. Eerst moet er een dringende noodzaak zijn, zoals vervanging van het riool, wat volgens de huidige planning mogelijk pas over 10 tot 15 jaar zal spelen.

Nabrander: Deze discussie maakte duidelijk dat er een spanningsveld is tussen veiligheid, participatie en haalbaarheid. Hoewel iedereen het belang van betrokkenheid erkent, lijkt de vraag hoe en in welke mate dit vorm moet krijgen een open discussiepunt. Paul van de BBD noemt nog even het burgerberaad wat er in het verleden was waar Groen Links op inhaakt: Inderaad, een inwonersadviescommissie. Rondom projecten mensen opgeroepen, was in het verleden heel interessant.

Een sfeerimpressie van het politiek debat

We gaan zien wat de lokale politiek gaat doen in de resterende periode tot de volgende gemeenteraadsverkiezingen op woensdag 18 maart 2026. Hete hangijzers genoeg in Zeist.

Bedankt voor de goede opkomst!